Συνέντευξη στην Αναστασία Γιάμαλη*
Η αντιπρόεδρος του ΚΕΑ μιλά για την κατάσταση στην Πορτογαλία και την Ευρώπη
"Τα μέτρα λιτότητας της κυβέρνησης Κοέλιου έφεραν τον κόσμο στον αμήν..." λέει χαρακτηριστικά η αντιπρόεδρος του ΚΕΑ και ευρωβουλευτής του Πορτογαλικού Μπλόκο, Μαρίζα Ματίας. Η Μ. Ματίας βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα και μίλησε μαζί με τον Αλ. Τσίπρα στην κεντρική εκδήλωση του Φεστιβάλ Νέων του ΣΥΡΙΖΑ. Την συναντήσαμε στο περίπτερο της "Αυγής" και μας μίλησε για την πολιτική κατάσταση στην Πορτογαλία και για τον λαό της, που κατάλαβε πια ότι το να είναι "υπάκουος" δεν βγάζει πουθενά...
* Στους Έλληνες λένε πως οι Πορτογάλοι πάνε καλά επειδή ήταν "καλοί μαθητές" και ακολούθησαν τη συνταγή. Σε σας, που πάτε για δεύτερο πακέτο, τι λένε;
Σε εμάς λένε ακριβώς τα ίδια, πως διαφέρουμε από σας, πως είμαστε οι "καλοί μαθητές" που σύντομα θα βγούμε στις αγορές για χρηματοδότηση. Αυτό ήταν το βασικό επιχείρημα μέχρι πριν από δύο εβδομάδες. Πριν από δύο εβδομάδες όμως, όταν δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τον προϋπολογισμό και το ύψος του χρέους, ο κόσμος έπαψε να πιστεύει την κυβέρνηση. Το ότι εφαρμόσαμε όλα όσα έλεγαν, δεν σταμάτησε το έλλειμμα, που προβλεπόταν στο 4,5% το πρώτο μισό του χρόνου, αλλά είναι τώρα στο 6,9%. Το δημόσιο χρέος εκτιμάται πως θα φτάσει στο 124% του ΑΕΠ στις αρχές του 2013. Όταν η κυβέρνηση ζήτησε να μπούμε σε πρόγραμμα "διάσωσης", το δημόσιο χρέος ήταν στο 80% του ΑΕΠ. Μέσα σε ένα χρόνο, χρέος και έλλειμμα βγήκαν εκτός ελέγχου. Όπως και στην Ελλάδα, υπήρχαν διαφορές ανάμεσα στα στοιχεία της Πορτογαλικής Στατιστικής Υπηρεσίες και τα ευρωπαϊκά. Ο κόσμος έπαψε να πιστεύει πως οι θυσίες του θα ανταμειφθούν. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε αύξηση των εισφορών των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων και, την ίδια ώρα, προσέφερε φοροαπαλλαγές στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Έδειξε με τον πιο σαφή τρόπο ποιον εξυπηρετεί η πολιτική του. Δεν είναι πλέον θέμα θυσίας ή καλών μαθητών. Οι Πορτογάλοι κατάλαβαν ότι δεν κερδίζουν τίποτα με την υπακοή...
Στο διάολο η τρόικα!
* O κόσμος βγήκε στους δρόμους τώρα επειδή έχουν περάσει δύο χρόνια λιτότητας ή επειδή θίγεται πλέον η μεσαία τάξη;
Οι Πορτογάλοι ξεσηκώθηκαν γιατί πλέον επηρεάζονται οι πάντες εκτός από μια μικρή μερίδα. Τα νέα μέτρα ήταν το κερασάκι στην τούρτα, όλοι κατάλαβαν ότι ήταν προαποφασισμένα. Ήταν ζήτημα αξιοπρέπειας το να βγει ο κόσμος στον δρόμο. Οι άνθρωποι πεινούν, δεν έχουν λεφτά για νοίκι, 15.000 οικογένειες μένουν χωρίς σπίτι κάθε μήνα, 3.000 οικογένειες τον μήνα μένουν χωρίς νερό λόγω της πολιτικής της εταιρείας ύδρευσης, που δεν επιτρέπει μίνιμουμ κατανάλωση. Πληρώνεις από το πρώτο ποτήρι νερό δηλαδή. Υπάρχει κόσμος που μένει σε σπίτια χωρίς ένα ποτήρι νερό ή χωρίς να μπορεί να κάνει μπάνιο. Ζητάμε δημοψήφισμα για να απαγορευθεί η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης στη χώρα ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα. Την ίδια ώρα, το σύστημα υγείας καταρρέει, έκοψαν δύο μισθούς από τους εργαζόμενους, αύξησαν δραματικά τους φόρους, έφτασαν τον κόσμο στο αμήν… Με κεντρικό σύνθημα «Στο διάολο η τρόικα», ο κόσμος έπαψε να ευθυγραμμίζεται με την κυρίαρχη επιχειρηματολογία. Πρόκειται για μεγάλη αλλαγή. Την ίδια ώρα, η Αριστερά οργανώνεται και προτείνει εναλλακτικές λύσεις.
* H γνωστή ρητορική για τους τεμπέληδες και διεφθαρμένους Έλληνες υπάρχει και στην Πορτογαλία; Ποια είναι η επιχειρηματολογία των κυρίαρχων ΜΜΕ για τους λόγους που ο λαός πληρώνει την κρίση;
Το βασικό επιχείρημα είναι πως αυτό είναι το "τίμημα της Ενωμένης Ευρώπης"... Αφού ζούσαμε τόσο καιρό πάνω από τις δυνατότητές μας, με τους Γερμανούς και τους Γάλλους να πληρώνουν περισσότερα από μας, τώρα είναι ώρα να πληρώσουμε κι εμείς. Είναι απαράδεκτο και αναληθές, ξέρω πολύ καλά ότι οι Πορτογάλοι -όπως και οι Έλληνες- δεν ζούσαν πάνω από τις δυνατότητες τους, δουλεύουν -βάσει στοιχείων- πολύ περισσότερες ώρες από ό,τι οι εταίροι και κυρίως οι Γερμανοί, που είναι στην 25η θέση. Βέβαια, έχουμε διαφορετικά παραγωγικά συστήματα. Ο λόγος όμως που υπάρχουν ελλειμματικές χώρες είναι επειδή υπάρχουν πλεονασματικές. Τα πλεονεκτήματα της συνύπαρξης εντός Ε.Ε., κυρίως για την Γερμανία, έχουν υπάρξει αναρίθμητα τόσα χρόνια. Αυτό έπεισε τους Πορτογάλους πως είναι ζήτημα τιμής, όταν έχεις ένα χρέος, να το πληρώνεις. Έχουμε δώσει αγώνα για να δούμε αν το χρέος είναι νόμιμο και από πού προήλθε, για να μιλήσουμε για επαναδιαπραγμάτευση, για πολιτικές ανάπτυξης και απασχόλησης. Στην Πορτογαλία, η εργασία δέχεται σφοδρή επίθεση, από το 10% επίσημη ανεργία βρισκόμαστε στο 17%, στην πραγματικότητα όμως το ποσοστό είναι κοντά στο 30%. Μπήκαμε στη διαδικασία να εξηγήσουμε πώς η κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα φορτώθηκε στους κρατικούς προϋπολογισμούς, κάνουμε ιδεολογική αντεπίθεση.
* Με δεδομένο πως η Αριστερά δεν έχει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, θεωρείτε πως υπάρχει τρόπος να ανατραπεί η λιτότητα;
Βιώνουμε περίεργες καταστάσεις, η κοινωνία ξύπνησε από τον λήθαργο που είχε πέσει. Η κυβέρνηση έχασε τη νομιμότητά της. Σ' έναν μήνα το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είδε τα ποσοστά του -που ξεπερνούσαν το 30%- να πέφτουν στο 24%, έχασε τη λαϊκή συναίνεση. Υπάρχουν τριγμοί και στο εσωτερικό του, ενώ στον κυβερνητικό συνασπισμό υπάρχουν διαφωνίες. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα παραμένει μνημονιακό, αλλά τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης. Μπορούμε να τα ξεπεράσουμε αυτά στο κοντινό μέλλον; Με βάση αντικειμενικά κριτήρια, όχι, ωστόσο προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις μέσα από το Μπλόκο, του οποίου τα ποσοστά έχουν φτάσει στο 11%. Παράλληλα, και το Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας σημειώνει άνοδο, βρίσκεται στο 13%, συνεπώς τα δύο κόμματα μαζί έχουν την ίδια ισχύ με την κυβέρνηση. Με το ΚΚΠ συντονίζουμε τις δράσεις μας με τρόπο που δεν έχει γίνει ποτέ πριν, κάνουμε συζητήσεις με απογοητευμένα στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος, για τη συγκρότηση κοινού μετώπου κατά της λιτότητας.
* Πιστεύετε πως μπορεί η Πορτογαλία να βγει μόνη της από την κρίση;
Για κανέναν λόγο δεν μπορεί μόνη της. Η λύση θα πρέπει να είναι ευρωπαϊκή, όπως ευρωπαϊκή είναι και η κρίση. Με εθνικές προσεγγίσεις δεν θα καταφέρουμε τίποτα, η απάντηση βρίσκεται στην Ευρώπη για τις ελλειμματικές οικονομίες του Νότου. Παρά τις πολιτισμικές διαφορές και τις διαφορές στη δομή της οικονομίας τους, επιβάλλεται στα PIGS η ίδια αποτυχημένη συνταγή. Πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και να την ανατρέψουμε. Η λύση είναι να ανατρέψουμε τις πολιτικές των Μνημονίων και να προσπαθήσουμε, εφαρμόζοντας εναλλακτικές πολιτικές με γνώμονα την αλληλεγγύη, να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο των φορολογικών παραδείσων και της ανισότητας εκδίδοντας κοινό χρέος και αυξάνοντας τον προϋπολογισμό για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, για μια Ευρώπη των λαών.
__________________________
εφημ. Η ΑΥΓΗ - Ημ δημ.: 14/10/2012
Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*