Τα παιδιά του Μάη του ‘68 πέντε χρόνια μετά τη μεγάλη μέθη που άλλαξε τη χώρα αποφάσισαν να ξεβολέψουν και τον γαλλικό Τύπο. Σαράντα χρόνια αργότερα η «Liberation» γιορτάζει ένα λαμπρό παρελθόν και σχεδιάζει τα βήματά της στο σημερινό αβέβαιο εκδοτικό τοπίο
ΤΗΣ ΡΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ*
ΤΗΣ ΡΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ*
Τα πανό είχαν μαζευτεί, οι φθορές στα λιθόστρωτα του Παρισιού είχαν αποκατασταθεί και οι μπουρζουά είχαν βρει παρηγοριά στην άχρωμη προεδρία του Ζορζ Πομπιντού. Εκείνη την εποχή η «Monde» κρατούσε γερά την ηγεμονία της στον κεντρώο χώρο, η «Figaro» ήταν η σταθερή συνήθεια των δεξιών, η «Humanité» διατηρούσε περήφανα την κομμουνιστική της πατέντα και η εβδομαδιαία σατιρική «Charlie Hebdo» έπαιζε τον ρόλο του μπαλαντέρ. Μέσα σ' αυτό το περιχαρακωμένο τοπίο πρωτάνοιξε τα μάτια της η «Libération» και - ω, του θαύματος - ήταν σαν να την περίμεναν να δώσει νεύρο, άποψη και χιούμορ στον κουρασμένο από την πολιτική ορθότητα Τύπο της Γαλλίας. Για τον Σερζ Ζιλί, τον πρώτο διευθυντή της «Libération», το εγχείρημα δεν ήταν ακριβώς αυτό που θα λέγαμε ρίσκο. «Οι αναγνώστες της "Libération" υπήρχαν πολύ πριν εκδοθεί το πρώτο μας φύλλο». Η άποψη του Λοράν Ζοφρέν, ιστορικού στελέχους της εφημερίδας, είναι λιγότερο ενθουσιώδης και αρκετά πιο κατατοπιστική: «Η εφημερίδα μας γεννήθηκε από το τίποτα, από θέληση, από ένα μικρό νεύμα του '68. Ούτε κεφάλαια υπήρχαν ούτε μπίζνες πλαν. Μόνο ο ενθουσιασμός των συναγωνιστών που πίστευαν ότι για να αλλάξει ο κόσμος έπρεπε πρώτα απ' όλα να αλλάξει ο Τύπος». Για να μη μελαγχολήσουμε κι εμείς κι εσείς, λογοκρίνω τα υπόλοιπα και περνάμε στο ιστορικό ενός σημαντικού εκδοτικού πειράματος.
ΔΙΕΚΔΙΚΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΝΕΦΙΚΤΟ.
Η πρώτη «Libération» (έκτοτε ακούει στο χαϊδευτικό «Libé») εμφανίστηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1973. Δεν ήταν παρά ένα τετρασέλιδο τυπωμένο σε πράσινο και μαύρο χρώμα γεμάτο άρθρα για ταξικούς αγώνες, για απατεώνες αφεντικά και μια σουρεαλιστική έρευνα για τα «κατεψυγμένα». Ήταν μια χαοτική έκδοση με μοναδικό ατού της την προστασία του Ζαν-Πολ Σαρτρ, ο οποίος εμφανιζόταν ως εκδότης της νέας καθημερινής έκδοσης. Καθημερινής, τρόπος του λέγειν, αφού η «Libé» κατάφερε να βγάλει μόλις δύο φύλλα τον ίδιο μήνα, ένα φύλλο τον Μάρτιο και ένα τον Απρίλιο.
Έπρεπε να φτάσει ο Νοέμβριος για να έχει τακτική καθημερινή παρουσία. Οι δυσκολίες της πρώτης φάσης δεν πτόησαν τους ταμένους της συντακτικής της ομάδας. Απεναντίας, τους έδωσαν πάτημα να γιορτάζουν τα γενέθλια της εφημερίδας δύο φορές τον χρόνο. Θα μπορούσαν άνετα να γιορτάζουν και κάθε μέρα την ευλογημένη άγνοια κινδύνου που τους έδερνε, αν λάβουμε υπόψη ότι την εποχή εκείνη η Γαλλία ήταν πολύ πλούσια χώρα και συνέχιζε να πλουτίζει με αμείωτο ρυθμό. Για να τα βάλεις με αυτή την κοινωνία της κατανάλωσης και της ευφορίας θα έπρεπε να είσαι ή τρελός ή αριστεριστής, η συντακτική ομάδα της «Libération» όμως είχε σε αφθονία και τα δύο αυτά προσόντα.
Το 1975 το σύνολο των εργαζομένων δεν ξεπερνά τα πενήντα άτομα με μέσο όρο ηλικίας τα 24 χρόνια. Λόγω της στράτευσής της στην άκρα Αριστερά τα διαφημιστικά έσοδα είναι ανύπαρκτα και το ταμείον είναι πάντα μείον, εκτός από κάποιες παροχές Γάλλων επιφανών που εισρέουν με τη μορφή τής εν κρυπτώ δωρεάς. Οι μισθοί δίνονται σπανίως, είναι εξωφρενικά χαμηλοί και ίδιοι για όλους. Επειδή η έννοια της ιεραρχίας είναι έκπτωτη ο επικεφαλής Σερζ Ζιλί παίρνει τα ίδια χρήματα με την καθαρίστρια. Οι μαοϊκοί αποτελούν την πιο ισχυρή τάση, αλλά και αυτοί με την πάροδο του χρόνου αφήνουν το προβάδισμα σε άλλα πολιτικά ρεύματα όπως οι τροτσκιστές και κυρίως οι ελευθεριάζοντες, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως «αναρχοηδονιστές».
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ
Αυτή η εκδοτική ουτοπία ευλογήθηκε από το μεγάλο κύμα του Μάη του '68, στην πραγματικότητα όμως στηρίχτηκε σε προγενέστερα και συγγενικά ιδεολογικά πειράματα όπως το μικρό Πρακτορείο Ειδήσεων Libération, που δημιουργήθηκε το 1971 από μαοϊκούς και επαγγελματίες δημοσιογράφους. Ενα άλλο ενδιαφέρον ντεσού είναι η εξαγορά του τίτλου «Libération» στη συμβολική τιμή του ενός γαλλικού φράγκου από την οικογένεια του Εμανουέλ Ντ'Αστιέ ντε λα Βιζερί, που το 1941 εξέδιδε ομότιτλη αντιστασιακή εφημερίδα η οποία επέζησε μέχρι το 1964.
Σήμερα με την κρίση στον Τύπο και την πρόκληση του Ιντερνετ η διαδικτυακή «Libération» έχει ημερησίως γύρω στα τέσσερα εκατομμύρια μοναδικούς επισκέπτες, πουλάει γύρω στα 120.000 φύλλα, ενώ οι ανταγωνιστές της «Le Monde» και «Le Figaro» έχουν κυκλοφορία 325.000 και 334.000 αντίστοιχα.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1981, στο αποκορύφωμα της προεκλογικής περιόδου που θα φέρει στην εξουσία τον Φρανσουά Μιτεράν, η «Libé» αναστέλλει την έκδοσή της. Ο Σερζ Ζιλί αναζητά μια επαγγελματική συντακτική ομάδα χωρίς αριστερίστικα προαπαιτούμενα και πολιτικές στρατεύσεις. Ακολουθούν απολύσεις.
13 Μαΐου 1981, τρεις ημέρες μετά την εκλογή του Μιτεράν επανεκδίδεται ως «Libération 2» με σήμα τον κόκκινο ρόμβο, ο οποίος υπάρχει μέχρι σήμερα.
16 Φεβρουαρίου 1982. Εμφανίζονται οι πρώτες διαφημιστικές καταχωρίσεις.
1988. Ο Σερζ Ζιλί κερδίζει το στοίχημα. Η εφημερίδα ξεπερνάει τα 200.000 φύλλα κυκλοφορίας και επιβάλλει το ιδιαίτερο στυλ της με τους ευφάνταστους τίτλους της και τα πρωτοσέλιδα που θυμίζουν αφίσα. Κρατάει την αριστερή πολιτική της άποψη αλλά παίρνει αποστάσεις από το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας που βρίσκεται στην εξουσία.
Δεκαετία 1990. Απαντά στην ιντερνετική εποχή και στην οικονομική κρίση με νέα φόρμουλα που ονομάζεται «Libération 3». Η προσπάθεια δεν αποδίδει. Ακολουθούν απολύσεις και περικοπές μισθών.
2005. Ο Εντουάρντ Ροτσίλντ γίνεται κύριος μέτοχος και έναν χρόνο αργότερα ο Σερζ Ζιλί αποχωρεί από το τιμόνι της εφημερίδας
___________________
* από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ το Σάββατο 09 Φεβρ. 2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου