ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ
εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Το βιβλιοπωλείο «Κάουφμαν», κλειστό. Στην οδό Σταδίου, το 2012.
Περπάτησα πρόσφατα, για πολλοστή φορά, τη Σταδίου από το Σύνταγμα μέχρι την Ομόνοια και παρατηρούσα την πόλη σαν να ήταν κάτι ξένο προς εμένα. Είναι αυτή η Αθήνα που ξέρω; Από την πλατεία Συντάγματος και κάτω, κατά μήκος όλης της Σταδίου, η πόλη είναι πλήρως αποχυμωμένη. Δεν υπάρχουν σήματα από τα οποία να εμπνευστείς. Υπάρχουν μόνο αλλεπάλληλες ιστορίες παρακμής.
Το σκεφτόμουν πρόσφατα με αφορμή μία φωτογραφία του 1960. Γωνία Σταδίου και Καραγεώργη της Σερβίας και απέναντι το Μέγαρο Βούρου. Από τη μια, η ιστορική έδρα του βιβλιοπωλείου «Ελευθερουδάκης» και από την άλλη το ιστορικό καφενείο του «Ζαχαράτου». Τα επόμενα δύο χρόνια (1962-63) οι δύο γωνίες χάθηκαν, και τα ιστορικά κτίρια-πύλες στην πλατεία Συντάγματος, προς το Σύνταγμα, ανοικοδομήθηκαν.
Μαζί, όμως, χάθηκε εκείνο το μοναδικό πύκνωμα ατμόσφαιρας και η χωνεμένη στους πόρους της πόλης ιστορία, που μόνο ένα βιβλιοπωλείο ή ένα καφενείο, όπως ήταν ο «Ζαχαράτος», μπορεί να μεταδώσει.
Το ξανασκέφτηκα αργότερα, καθώς κατέβαινα τη Σταδίου, όταν λοξοδρομώντας στην Κοραή είδα το νέο σουβλατζίδικο, απέναντι από το σημείο όπου κάποτε υπήρχε το βιβλιοπωλείο «Ατλαντίς» των αδελφών Πεχλιβανίδη. Είχα ήδη προσπεράσει το καμένο «Αττικόν», τη Marfin, τον κλειστό «Κάουφμαν». Τρία χρόνια τώρα, παγωμένη η εικόνα της παρηκμασμένης πόλης. Είναι ένα ξήλωμα της αστικής φυσιογνωμίας της Αθήνας. Και λίγο παρακάτω, τα βιβλιοπωλεία-στοκατζίδικα. Την οδό Σταδίου, την κάποτε περιώνυμη, αγαπημένη οδό των Αθηναίων από τον 19ο αιώνα, την ένιωθα αποστεωμένη, ημιθανή, χωρίς να μπορεί να έχει ένα ρόλο, ιστορικό, κοινωνικό, συνειρμικό.
Και αυτή η μεγάλη δύναμη των συνειρμών, που κάνουν το προσωπικό βίωμα στην πόλη τόσο ξεχωριστό, δεν είχε στην οδό Σταδίου την ορμή και την έμπνευση μιας πρωτογενούς σκέψης με πηγή ένα «σήμα» του δρόμου όπως ήταν σήμερα... Οι συνειρμοί έμεναν να λιμνάζουν σε στάσιμα νερά αλλοτινών εικόνων, διηγήσεων, φωτογραφιών και μιας διάχυτης επιθυμίας για «κάτι άλλο». Η οδός Σταδίου αναδύθηκε στα μάτια μου τόπος κενός, χωρίς φιλοδοξία, χωρίς όραμα, χωρίς αφηγηματική δύναμη. Ηταν τραυματικό. Γιατί είχε τη μορφή ενός πετρώματος, ασάλευτου, ενός κοιτάσματος χωρίς ανθρώπινους πόρους, χωρίς εκπλήξεις.
Ανακαλούσα τη μυρωδιά από το ξύλο που έντυνε τον παλιό «Κάουφμαν». Για πολλούς είναι ταυτόσημη του αστικού πολιτισμού, του ανοίγματος στον κόσμο, της δίψας για γνώση. Το τρίξιμο σε εκείνη τη σκάλα από το μικροσκοπικό ισόγειο μέχρι τον πρώτο όροφο με τη λογοτεχνία και τα λευκώματα συνοδεύει πλέον ως επιθανάτιος ρόγχος τις αναμνήσεις από την Αθήνα προ πέντε ετών. Η πόλη μοιάζει συντριμμένη στον χρόνο, ταπεινωτικά ηττημένη όχι τόσο από την οικονομική κρίση, αλλά από την επέλαση ενός άλλου πολιτισμού, ενός διαφορετικού αξιακού συστήματος, ενός άλλου εσμού ανθρώπων που σαν επήλυδες γέμισαν τα «κενά».
Είναι περίεργη η αίσθηση να περπατάς σήμερα στη Σταδίου και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, να μην υπάρχει τίποτε να σε συνδέει με την αστική παράδοση της πρωτεύουσας. Εχει συμβεί μία σημαντική ρωγμή. Ο,τι απέμεινε στέκεται σε ένα δίχτυ. Και αυτό που μπορεί κανείς να ονειρευτεί είναι στα όρια της ουτοπίας με την πεποίθηση πως η οδός Σταδίου δεν μπορεί να είναι έτσι.
http://www.kathimerini.gr/814282/article/politismos/polh/8ymatai-kaneis-tonkaoyfman-sthn-odo-stadioy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου